Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ile öbür Avrupa ülkelerinin önderlerini bir ortaya getiren, kıtayı ilgilendiren aktüel sorunların tartışıldığı AST doruklarının 5’incisi, Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın mesken sahipliğinde düzenleniyor.
Zirvede Türkiye’yi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan temsil ediyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan (solda) – Macaristan Başbakanı Viktor Orban (sağda)
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugünkü temasları kapsamında Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile bir ortaya geldi.
Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığından yapılan açıklamaya nazaran, Erdoğan, Avrupa Siyasi Topluluğu Tepesi için gittiği Macaristan’da AB Komisyonu Başkanı von der Leyen ile bir görüşme gerçekleştirdi.
Görüşmede, Türkiye-Avrupa Birliği bağlantıları ve İsrail’in Filistin’e yönelik atakları ele alındı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugünkü temasları kapsamında NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile bir ortaya geldi.
Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığından yapılan açıklamaya nazaran, Erdoğan, Avrupa Siyasi Topluluğu Doruğu için gittiği Macaristan’da NATO Genel Sekreteri Rutte ile bir ortaya geldi.
Kabulde, NATO’nun gündemindeki mevzular ele alındı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile selamlaştı.
40’ın üzerinde hükümet ve devlet liderinin katıldığı tepenin gündemini ana çizgileriyle “Avrupa’nın karşı karşıya olduğu güvenlik zorlukları” oluşturuyor.
Liderler zirvede Orta Doğu’daki savaş ve tansiyonları de ele alacak. Orta oturumlarda ise sistemsiz göç ve göçün politik materyal olarak kullanılması mevzuları da dahil olmak üzere ekonomik güvenlik, güç, ulaşım, bilişim ve global ticaret ile ilgili mevzular üzerine görüşmeler yapılacak.
Ukrayna’daki savaşın en kıymetli gündem unsurlarından biri olduğu tepeye davet edilen önderler arasında Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski de yer alıyor.
Zirvede Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da iştirakçilere hitap edeceği bir açılış genel oturumu, çalışma kümeleri ile yuvarlak masa toplantıları ve raporlama oturumları gerçekleştirilecek ve başkanlar ikili görüşmeler yapma fırsatı bulacak.
Zirvenin sonunda doruğun mesken sahipliğini üstlenen Macaristan Başbakanı Viktor Orban ve önümüzdeki yıl baharda yapılacak bir sonraki doruğun konut sahipliğini üstlenecek Arnavutluk Başbakanı Edi Rama ortak basın toplantısı düzenleyecek.
AST’nin temelleri, 2022’de Avrupa Günü’nde atıldı.
9 Mayıs 2022’de AB’nin devir başkanlığını yürüten Fransa’nın Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, AB’nin rotasının belirlenmesi için bir yıl sürdürülen Avrupa’nın Geleceği Konferansı’nın kapanışında Birlik üyeliğine alternatif bir teklif sundu.
24 Haziran 2022’de yapılan AB Tepesi’nde başkanlar, Macron’un teklifini birinci sefer görüştü. Tepenin sonuç bildirisinde, AST’nin, AB’nin yakın münasebetler içinde olduğu tüm Avrupalı ülkeleri kapsayabileceği, kıtanın güvenlik, istikrar ve refahını güçlendirmek için bir siyasi uyum platformu niteliği taşıyacağı söz edildi.
Ayrıca, oluşumun AB’nin genişlemesine alternatif olmayacağı vurgulandı, yeni bir milletlerarası kuruluş olarak da değil, Avrupa’da AB’den daha geniş ölçekli bir “siyasi tartışma platformu” olacağı anlatıldı.
7 Eylül 2022’ye gelindiğinde AB, birinci sefer AST’nin somutlaştığını duyurdu. 6-7 Ekim 2022’de dönem başkanı Çekya’nın ev sahipliğinde, başşehir Prag’da düzenlenecek gayriresmi nitelikli AB Önderler Tepesi öncesinde birinci AST toplantısının yapılacağı bildirildi.
Yılda iki kere yapılan doruğa Çekya’nın akabinde, 1 Haziran 2023’te Moldova, 5 Ekim 2023’te İspanya, 18 Temmuz 2024’te İngiltere mesken sahipliği yaptı.
ST’nin 5’inci tepesine katılmak için Macaristan’ın başşehri Budapeşte’de bulunan Rama, tepe öncesinde basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Rama, 2025 yılının birinci yarısında başşehir Tiran’da yapılması için gelecek tepenin “bayrağını” teslim alacaklarını kaydetti.
Tartışılacak birçok husus olduğunu belirten Rama, “İklim değişikliği konusu her yerde mevcut ve elbette Avrupa ülkelerinin öncelikleri ortasında birinci sıralarda yer alıyor lakin tartışılması gereken öteki mevzular da var. Bu toplantıya konut sahipliği yapma fırsatına sahip olmamız nedeniyle çok gurur duyuyoruz.” diye konuştu.
Donald Trump’ın ABD’nin başkanı seçilmesiyle ilgili Rama, bunun Avrupa için kesinlikle makûs bir şey olacağı manasını taşıdığını düşünmediğini söyledi.
Rama, “Tecrübem şunu söylüyor; (Trump) lider iken herkes NATO’nun daha çok zayıflayacağını söylüyordu, NATO daha güçlü oldu. Bu yüzden, bakalım ve gerçeği görmeden histerik olmayalım. Amerika Birleşik Devletleri, Amerika Birleşik Devletleri’dir. Bunun Avrupa için kesinlikle makus bir şey olacağını sanmıyorum. Avrupa için çok yeterli bir şey olabilir.” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Macaristan ziyaretinin akabinde Türkiye’ye hareket edecek. Erdoğan’ın 11 Kasım’da da Suudi Arabistan’ı ziyaret etmesi bekleniyor. Azerbaycan’a da bir ziyaret yapması planlanıyor.